Op weg naar de zorgmedewerker van de toekomst
Hoog op de jaaragenda van deRotterdamseZorg staat ons onderzoek naar ‘de medewerker van de toekomst’. Het maakt deel uit van de 3D-print, een toekomstbeeld van gezondheid en zorg in de regio Rotterdam-Rijnmond. Wij onderzoeken hoe deze medewerker anno 2030 werkt en leert, en hoe hij duurzaam gelukkig, vitaal en inzetbaar blijft in een steeds veranderende zorgwereld. Digivaardigheid van medewerkers speelt daarbij een grote rol, maar minstens zo belangrijk is de begeleiding vanuit zorgorganisaties.
Wat blijft is dat zorg mensenwerk is, ook over tien jaar
De balans tussen mensenwerk en technologie
Een doorkijkje naar 2030: Fin, onze ‘zorgmedewerker van de toekomst’ richt zich naast zorgtaken steeds vaker op het bevorderen van gezondheid en welzijn van de inwoners in onze regio. De zorg voor zieke mensen concentreert zich steeds meer rondom de patiënt en daarom werkt hij samen met zorgprofessionals uit andere sectoren en mantelzorgers. Alle zorgpartijen maken gebruik van hetzelfde dossier, en het interpreteren en toepassen van patiëntendata is dagelijks werk. Robotica helpt bij het uitvoeren van lichte zorgtaken en dat komt de kwaliteit van de zorg en aandacht voor de patiënt ten goede. Want wat blijft is dat zorg mensenwerk is, ook over tien jaar. Om de zorgsector in de toekomst gezond te houden, moeten we werken vanuit een bewuste balans tussen technologie en mensenwerk. En die toekomst is echt niet zo ver weg.
Werken aan de landingsbaan
Grote technologische innovaties zoals het toepassen van big data en het omgaan met robotica staan nog niet direct voor de deur, maar komen er absoluut aan. Om die goed te laten landen, hebben de zorgsector en het onderwijs het nodige werk te doen, onder andere door technologie integraal onderdeel te maken van alle zorgopleidingen en medewerkers op de werkvloer te motiveren en ondersteunen bij het ontwikkelen van digivaardigheden. Belangrijker nog is dat we zorgmedewerkers leren om zich met een bredere blik open te stellen voor nieuwe ontwikkelingen, zodat zij begrijpen dat technologie geen bedreiging is, maar passend en waardevol. Niet alleen voor hun dagelijks werk, maar ook voor de gezondheid en het welzijn van hun patiënten. Een positieve attitude en het ontwikkelen van digivaardigheden vormen de landingsbaan voor belangrijke toekomstige innovaties. En met het aanleggen ervan kunnen we vandaag al beginnen.
Zelfvertrouwen en werkplezier
Het is de verantwoordelijkheid van zorgorganisaties om hun medewerkers te ondersteunen bij de ontwikkeling van digivaardigheden. Bij een gezonde zorgorganisatie is ICT geen aparte afdeling of eiland, maar integraal onderdeel van de organisatie en ondersteunend aan het zorgproces. Medewerkers hebben behoefte aan laagdrempelige begeleiding, zodat zij geleidelijk aan de nieuwe technologieën kunnen wennen en zelfvertrouwen te krijgen. Door hen te betrekken bij beslissingen over het gebruik van nieuwe technologie ontstaat er meer draagvlak om er daadwerkelijk aan mee de slag te gaan. Dat gebeurt nu nog te weinig. Ook het inzoomen op de positieve effecten zoals verlaging van de werkdruk, meer tijd voor de patiënt én meer werkplezier is heel belangrijk. En dat blijken doorslaggevende redenen om medewerkers voor een organisatie en de zorgsector te behouden.
Op alle niveaus
Hoewel we de medewerker uit ons 3D-print onderzoek voor het gemak Fin hebben genoemd, is er natuurlijk niet 1 medewerker van de toekomst, maar net zoveel als er zorgmedewerkers zijn. Daarom is het belangrijk om op alle functieniveaus binnen de organisatie het gesprek over digivaardigheid aan te gaan. Niet hoog over op regionale sectorniveau, maar doorvertalend naar concrete situaties en de gevolgen voor ieders dagelijkse praktijk. Met de juiste ondersteuning op de werkvloer kunnen we ons nu al voorbereiden op de innovaties die onze regionale zorgsector nodig heeft om gezond te blijven.
Belangrijker nog is dat we zorgmedewerkers leren om zich met een bredere blik open te stellen voor nieuwe ontwikkelingen, zodat zij begrijpen dat innovatie geen bedreiging is, maar waardevol
Digitaal leiderschap vereist!
We zijn (in versnelling door Covid-19) onderweg naar een digitale netwerksamenleving. Naast het digitaliseren van processen kunnen we de zorg door digitalisering ook echt anders inrichten. Dat biedt ongelooflijk veel mooie kansen. Maar er liggen ook risico’s op de loer. Hoe bewaak je het persoonlijke contact? Zijn er voldoende devices en worden mogelijke subsidies wel optimaal gebruikt? En niet onbelangrijk: zijn patiënten/cliënten en medewerkers wel voldoende competent? Dat vraagt om een visie op een digitale organisatie, een strategie en digitaal leiderschap: management dat digitaal vaardig is, een visie heeft op hoe het zou kunnen, kansen en risico’s kan inschatten en de medewerkers helpt om die kansen te benutten en de uitdagingen te tackelen.
Zelftest voor managers
In de zelftest voor managers, die is ontwikkeld door coalitie Digivaardig in de Zorg, toetst de leidinggevende zijn of haar eigen digitale vaardigheden. Ook wordt de strategie op dit terrein in beeld gebracht en in welke mate medewerkers gefaciliteerd en geënthousiasmeerd worden. Uit het resultaat blijkt of iemand een analoge specialist, een digitale specialist, een analoge leider of misschien al wel een digitale leider is.
Is het management klaar voor de toekomst? En kunnen de leden van het MT daarmee ook de medewerkers coachen die moeite hebben met die digitale samenleving maar ook de koplopers helpen de rest mee te krijgen? Durven ze een voorbeeldrol te pakken? Het management is cruciaal bij een aanpak digitale vaardigheid en meten is weten.